Real Madrid là đội bóng vĩ đại nhất thế giới trong thế kỷ 20, tuy nhiên, kể từ khi bước sang thiên niên kỷ mới cho tới khi Zidane giúp Real Madrid lập cú hat-trick vô địch Champions League (2016 – 2018), Barcelona mới là đội bóng thành công nhất. Barca với siêu sao Lionel Messi trong đội hình đã giành tới 4 danh hiệu Champions League trên tổng số 5 danh hiệu mà đội bóng này sở hữu trong lịch sử cho tới này. Ngoài ra, Barca cũng thể hiện sự thống trị áp đảo tại đấu trường La Liga trước Real Madrid, ngoài ra, là vô số những danh hiệu lớn nhỏ khác.
Sự vĩ đại của Barcelona đã được khởi xướng bởi “thánh” Johan Cruyff trong thế kỷ trước, và kỷ nguyên thống trị của Barca trong thiên niên kỷ này do Pep Guardiola mở ra kể từ năm 2008 khi ông lên nắm quyền. Người học trò vĩ đại của “thánh” Johan đã vận dụng kiến thức về bóng đá tổng lực, sau quãng thời gian học hỏi từ Marcelo Bielsa, đã sáng tạo và vận dụng thành thục tiki taka.
Định nghĩa Tiki taka
Tiki taka (hoặc là Tiqui-taca) được phiên âm theo cách đọc của tiếng Việt. Đây là thuật ngữ được ghép bởi hai từ có nghĩa riêng biệt:
Tiki (Tiqui): chuyền
Taka (taca): chạy
Trong tiếng Tây Ban Nha thì đơn giản Tiki là chuyền còn Taka là chạy, đây là một cách gieo chữ rất thú vị của những người đến từ bán đảo Iberia. Dựa vào nghĩa của hai từ trên, chúng ta dễ thấy được lối chơi tiki taka là gì? Một chiến thuật đá bóng mà trong đó người chơi chủ yếu thực hiện chuyền bóng và chạy chỗ. Chiến thuật này chú trọng vào việc kiểm soát bóng và luân chuyển thế trận. Với người hâm mộ bóng đá hay đặc biệt là các cule thì đây là một chiến thuật vô cùng đẹp mắt.
Để vận hành tiki taka một cách hiệu quả, các cầu thủ phải di chuyển linh hoạt và liên tục, di chuyển kể cả khi không bóng lẫn có bóng. Đặc biệt, sự di chuyển này đòi hỏi một nền tảng thể lực lớn và sức bền cao. Trong trận El Clasico với Real Madrid ở mùa giải 2016/17, ước tính toàn bộ 11 cầu thủ Barca có mặt trên sân ngày hôm đó đã làm việc hết công suất, với tổng quãng đường di chuyển trên sân là 106,45 km, nhiều hơn đối thủ 7km với tổng quãng đường chạy chỉ là 98,75 km. Trong đó, cầu thủ chạy nhiều nhất của Barcelona là Sergi Roberto với 12km trong 90 phút thi đấu.
Với tần suất di chuyển trên, Tiki taka không có chỗ cho những cầu thủ lười biếng và luôn yêu cầu cầu thủ phải vượt qua giới hạn của bản thân. Việc chạy đã không dễ dàng, tiki taka còn đòi hỏi các cầu thủ phải chuyền bóng liên tục, đặc biệt là trong cự ly ngắn. Các cầu thủ phải có khả năng chuyền bóng có tỷ lệ chuyền bóng chính xác lên đến 70% mới đạt yêu cầu. Những đường chuyền với mục đích làm rối loạn hệ thống của đối phương nhằm tìm ra kẽ hở hoặc cho tới khi đối phương mắc sai lầm.
Những lý do trên có thể giải thích vì sao mà tiki taka với đại diện ưu tú là Barcelona trong giai đoạn đỉnh cao của mình luôn là đội bóng ghi được nhiều bàn thắng nhất tại các giải đấu mình tham dự, tạo nên một chuẩn mực mới trong phong cách thi đấu và tấn công của bóng đá châu Âu.
Lịch sử hình thành và phát triển Tiki Taka
Nguồn gốc của thuật ngữ tiki taka có nhiều tài liệu khác nhau, nhưng không như nhiều người lầm tưởng, tiki taka có nguồn gốc từ lâu đời. Thuật ngữ tiki taka không đến từ ý tưởng của bất kỳ một huấn luyện viên hay cầu thủ nào mà lại xuất phát từ một bình luận viên thể thao kiêm nhà báo – Andres Montes.
Trước Pep Guardiola, một chiến lược gia Tây Ban Nha khác cũng đã sử dụng chiến thuật tiki taka, đó là cố HLV Luis Aragones – người đã đưa Tây Ban Nha lên đỉnh châu Âu ở EURO 2008.
Khúc vĩ thanh của Tiki Taka
Năm 2008 cũng chứng kiến việc Pep Guardiola lên nắm quyền tại Barca. Với những cầu thủ đã thấm nhuần triết lý bóng đá của mình như Messi, Xavi, Iniesta,… (do phần lớn các cầu thủ này trưởng thành từ đội hình Barca B – nơi mà Pep Guardiola đã là thuyền trưởng trước đó), Barca của Pep đã trình diễn thứ bóng đá tiki taka siêu việt.
Ngay trong mùa giải đầu tiên, Barca giành cú ăn 6 thần thánh bao gồm: La Liga, Cúp Nhà Vua, Siêu Cúp Tây Ban Nha, Champions League, Siêu Cúp châu Âu và FIFA Club World Cup. Tổng cộng, trong 4 năm của kỷ nguyên Barca – Pep, đội chủ sân Camp Nou giành 3 chức vô địch La Liga, 2 Cúp Nhà Vua, 3 Siêu Cúp Tây Ban Nha, 2 chức vô địch Champions League, 2 Siêu Cúp châu Âu và 2 FIFA Club World Cup. Tổng cộng là 14 danh hiệu lớn nhỏ trong quãng thời gian này.
Thứ bóng đá mà Barca mang lại đã nhanh chóng lan truyền và khiến cho cả thế giới phải khiếp sợ. Nhiều đội bóng và chiến lược gia đã học hỏi theo, tìm cách sao chép, mô phỏng thứ bóng đá siêu việt của Pep. Những người khác lại tìm cách khắc chế tiki taka. Cách đơn giản nhất đó chính là giành lấy quả bóng và không để cho đối thủ cầm bóng. Để đối phó với điều này, tiki taka đã có sự chuyển mình và nâng cấp, đó là khi quy tắc “6 giây” ra đời. Quy tắc này yêu cầu các cầu thủ trong lối chơi tiki taka phải giành lại quả bóng trong vòng 6 giây sau khi để mất, càng nhanh càng tốt, trong trường hợp quá 6 giây vẫn không thể giành lại quyền kiểm soát bóng, toàn bộ đội hình sẽ lùi lại để thiết lập thế trận phòng thủ.
6 giây là thời điểm thích hợp được lựa chọn, bởi trong 6 giây đó, là thời điểm mà đối phương vừa đoạt được bóng và chưa kịp chuyển trạng thái. Đó là cơ hội tốt nhất để giành lại trái bóng, nếu thất bại mới thiết lập chế độ phòng thủ.
Theo thời gian, cho tới nay, tiki taka đã không còn giữ được sự độc tôn của mình. Nhưng đó vẫn là một trong những chiến thuật bóng đá đỉnh cao nhất trong giai đoạn đầu của thiên niên kỷ mới.
- Xem thêm tiểu sử các huyền thoại Barca
- Xem thêm tin tức mới nhất về Barcelona
- Barca và những kỳ phùng địch thủ trong lịch sử
