Derby Catalan – Bối cảnh lịch sử
Derby Catalan hay Derby Barcelona là tên gọi được đặt cho trận đấu bóng đá giữa FC Barcelona và RCD Espanyol. Cả hai câu lạc bộ đều nằm ở thành phố Barcelona, Catalonia, Tây Ban Nha.
Trong nửa đầu thế kỷ 20 dưới ách thống trị của chế độ độc tài Miguel Primo de Rivera (1923-1930), FC Barcelona là hiện thân của tình cảnh người dân Catalan bị áp bức, trái ngược hoàn toàn với RCD Espanyol, nơi nuôi dưỡng ý thức tuân thủ chính quyền trung ương.
Năm 1918, các thành phố tự trị của Catalonia đã xúc tiến một chiến dịch yêu cầu Chính phủ Tây Ban Nha ban hành Quy chế Tự trị. FC Barcelona đã tham gia ủng hộ yêu cầu đó và báo chí Catalan đã nhanh chóng đưa tin rằng “FC Barcelona đã trở thành câu lạc bộ của Catalonia”. Trong khi đó RCD Espanyol lại không tham gia vào yêu cầu đó như một cách ủng hộ chính quyền trung ương.
Với những khác biệt về hệ tư tưởng, trận derby giữa hai câu lạc bộ ngay từ khi bắt đầu đã luôn “nóng” từ trên sân cỏ đến trên khán đài.
Derby Catalan – số liệu thống kê nổi bật
Kể từ khi La Liga ra đời vào năm 1929, với tư cách là thành viên sáng lập ra giải đấu Barca và Espanyol đã đối đầu nhau nhiều nhất lịch sử giải đấu. Hai đội đã gặp nhau 195 ở mọi giải đấu, kết quả hết sức chênh lệch khi Barca có tới 115 chiến thắng (tỷ lệ thắng đạt 59%), hòa 41 trận và chỉ để thua 39 trận.
Trên bảng xếp hạng La Liga suốt chiều dài lịch sử, Espanyol chỉ có 3 lần xếp trên Barca và trận chung kết Copa del Rey toàn Catalan duy nhất là chiến thắng của Barca vào năm 1957. Espanyol có được niềm an ủi khi giành được chiến thắng cách biệt lớn nhất với tỷ số 6-0 vào năm 1951.
Cựu huấn luyện viên của Barca là Ernesto Valverde là người duy nhất tính đến hiện tại không chỉ dẫn dắt mà còn thi đấu cho cả 2 đội. Hồi còn chơi bóng, Valverde đá cho Espanyol từ năm 1986 đến năm 1988. Sau khi chuyển đến Barca, ông chơi cho đội chủ sân Nou Camp từ năm 1988 đến năm 1990. Sau này ông trở thành thuyền trưởng của Espanyol từ năm 2006 đến năm 2008.
Hiện tại người nắm giữ kỷ lục ghi bàn trong các trận derby Catalan chính là siêu tiền đạo Lionel Messi, anh đã ghi đến 25 bàn vào lưới RCD Espanyol. Xavi Hernandez là cầu thủ ra sân nhiều nhất lịch sử trận derby với tổng cộng 36 trận đã đấu.
Cầu thủ ghi nhiều hat-trick nhất là Lionel Messi với 3 lần, kiến tạo nhiều nhất vẫn là Messi với 11 lần.
Những danh thủ từng khoác áo cả hai đội có thể kể đến là Ladislao Kubala, Johan Cruyff, Ernesto Valverde và Ivan de la Pena. Philippe Coutinho là cầu thủ gần đây nhất đã chơi cho cả 2 đội.
Derby Catalan – các trận đấu đáng nhớ
Tại đấu trường La Liga, Barca đánh bại Espanyol với tỷ số 5-4 trong lần đầu tiên hai đội gặp nhau ở mùa giải 1929-29. Đó cũng là trận derby chứng kiến nhiều bàn thắng nhất từ trước đến nay.
Mùa giải 1948-49, Barca đã đánh bại Espanyol với tỷ số 2-1 đúng vào vòng đấu cuối cùng nhờ cú đúp bàn thắng của César Rodríguez. Kết quả này giúp đội chủ sân Nou Camp cán đích ở vị trí cao nhất trên BXH, hơn đội xếp ngay sau là Valencia 2 điểm (37 so với 35).
Nếu như Atletico Madrid là đội được Barca ủng hộ mỗi khi trận derby thành Madrid diễn ra thì Espanyol cũng vậy. Họ không ít lần ngáng chân đội bóng áo màu đỏ lam trong cuộc đua đến ngôi vô địch với đại kình địch Real Madrid.
Trận đấu thuộc vòng 38 La Liga 2006-07 là một ví dụ, tiền đạo đội trưởng của Espanyol là Raul Tamudo đã hoàn tất cú đúp đúng vào phút 90 giúp đội nhà cầm hòa gã khổng lồ xứ Catalan 2-2 ngay tại Nou Camp.
Đây là kết quả vô cùng tồi tệ với Barca, với việc để mất 2 điểm quý giá đó họ đã để tuột mất chức vô địch vào tay đại kình địch Real. Kết thúc mùa giải, Barca có cùng 76 điểm như Real nhưng thua về thành tích đối đầu.
Ngày 14 tháng 4 năm 1951, Espanyol đã hủy diệt Barca với tỷ số của 1 set tennis (6-0). Đây là thắng lợi đậm nhất của đội bóng này trước Barca trong lịch sử.
Mùa giải 2008-09, Barca giành cú ăn 6 vĩ đại với Copa del Rey, La Liga, Champion League, Siêu cup Tây Ban Nha, Siêu cup châu Âu và FIFA Club World Cup. Mặc dù vậy Espanyol vẫn tạo ra điểm nhấn của mình khi trở thành đội bóng đầu tiên đánh bại Barca trên sân Nou Camp ở mùa giải đó với tỷ số 2-1 vào ngày 21/2/2009.
Mùa giải 2019-20 vừa qua cũng đánh dấu khoảnh khắc quan trọng nhất trong lịch sử lâu dài và đầy màu sắc của trận derby giữa Barca và Espanyol tại La Liga. Lượt đi diễn ra vào tháng 1 trên sân RCDE của Espanyol đã kết thúc đầy kịch tính với tỷ số 2-2, người ấn định tỷ số là cầu thủ người Trung Quốc Wu Lei, Frenkie de Jong đã phải rời sân vì nhận thẻ đỏ.
Trận lượt về trên sân Nou Camp mang ý nghĩa sống còn với cả hai đội khi Barca cần điểm cho cuộc đua vô địch còn Espanyol lại đang chật vật trụ hạng, không phải một mà đã có đến hai thẻ đỏ được trọng tài rút ra chia đều cho cả hai đội.
Tài năng trẻ Ansu Fati của Barca và cầu thủ Pol Lozano bên phía Espanyol là những người phải rời sân, Luis Suárez là người ghi bàn thắng duy nhất ấn định chiến thắng cho gã khổng lồ xứ Catalan. Trận thua này đã khiến Espanyol lần đầu tiên phải xuống hạng tính từ mùa giải 1992-93.
